Zachęcamy do lektury 3 (62) numeru „Tekstualiów”, poświęconego krytyce naukowej. Autorzy zastanawiają się nad celami, funkcjami i kryteriami wartościowania stosowanymi w krytyce tekstu naukowego oraz ich hierarchią.
Jak zapowiada w artykule wstępnym Żaneta Nalewajk, badacze omawiają zagadnienie zarówno w kontekście rozwoju humanistyki cyfrowej (dr Katarzyna Gędas, IBL PAN), badań biosemiotycznych prowadzonych na styku humanistyki i przyrodoznawstwa (dr Katarzyna Machtyl, UAM), jak i w odniesieniu do konkretnych gatunków tekstu krytycznego (dr Anna Folta-Rusin, UJ) oraz indywidualnych projektów szeroko rozumianej refleksji krytycznej, takich jak ten Jarosława Marka Rymkiewicza, zakładający intencjonalne odejście od metodyczności i zwrócenie się przeciwko paradygmatowi naukowemu (Marcin Czardybon, UW).
We wspomnianym artykule Katarzyny Gędas zatytułowanym Krytyka naukowa a humanistyka cyfrowa zaprezentowany został przegląd problemów, z jakimi boryka się krytyka naukowa, oraz szans i możliwości, które stają przed nią otworem w związku z dynamicznym rozwojem humanistyki cyfrowej oraz wypracowaniem nowych narzędzi, pojawieniem się nowych pól badawczych i charakterystycznych dla niej metod. Autorka sytuuje swoje rozważania w kontekście parametryzacji oraz niekorzystnego dla humanistyki zjawiska, jakim jest wartościowanie badań prowadzonych w jej obrębie przy użyciu kryteriów stosowanych do oceny nauk ścisłych. Z kolei w artykule Słoik i kładka. Humanistyka, natura i kultura w perspektywie studiów nad nauką i biosemiotyki Katarzyna Machtyl, przypominając, że podział na nauki przyrodnicze i humanistyczne implikuje dychotomię metodologiczną i/lub ontologiczną: naturalizm – antynaturalizm, proponuje krytyczne podejście do tego stanu rzeczy i przyjmuje orientację biosemiotyczną przełamującą opozycje między naturą i kulturą oraz między wspomnianymi naukami przyrodniczymi i humanistycznymi. Wśród form gatunkowych wypowiedzi krytycznej, takich jak polemika naukowa (w której od badacza oprócz sformułowania oceny wymaga się zaprezentowania własnej koncepcji badawczej, która wyjaśni więcej niż idee poprzednika), szkic krytyczny (sytuujący się na pograniczu eseju i recenzji) czy pamflet, największą bodaj popularnością cieszy się recenzja. To właśnie jej Anna Folta-Rusin poświęciła swój artykuł zatytułowany Recenzja naukowa – gatunek wyróżniony. Próba opisu z recenzją literacką w tle, badając teksty recenzenckie na temat studiów literackich wydanych w latach 2002–2019. obranej przez recenzenta. W punkcie dojścia Anna Folta-Rusin wyróżniła najczęściej spotykane we współczesnym literaturoznawstwie modele krytyki naukowej. Refleksję na temat krytyki naukowej w tym wydaniu „Tekstualiów” dopełnia artykuł Marcina Czardybona, w którym badacz skupia się na wymierzonym w ideał naukowości projekcie krytycznym Jarosława Marka Rymkiewicza formułowanym w jego późnych utworach łączących cechy eseju, rozprawy naukowej i fikcji.
Poza tym w najnowszych „Tekstualiach” znajdziemy także rozmowę skoncentrowaną wokół twórczości literackiej, naukowej i społecznej Piotra Miztnera, debiuty prozatorskie, wiersze, a także tłumaczenia. Zapraszamy!
