„Wymiary wielokulturowości w najnowszej twórczości dla dzieci i młodzieży. Część 1”
Wydział Polonistyki
2022
Informacje ogólne
XXI-wieczne wyzwania wiążące się z naturą i dynamiką najrozmaitszych relacji międzykulturowych są coraz bardziej wyraźne i wymagające uwagi, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Odzwierciedlenie znajdują m.in. w różnorodnych odmianach twórczości dla dzieci i młodzieży. Dzieła literackie, filmy, seriale, komiksy, spektakle teatralne czy też gry wideo prezentujące zagadnienia wielokulturowości mają potencjał uświadamiania wagi określonych problemów społecznych, występujących tak lokalnie, jak w skali globalnej.
Pojęcie wielokulturowości, w badaniach nad twórczością dla młodej publiczności obejmujące przede wszystkim rozważania nad relacjami grup narodowych, etnicznych itd., dziś coraz częściej bazuje na pojemnej definicji kultury. Ponad dekadę temu, w roku 2011, Ambika Gopalakrishnan w monografii Multicultural Children’s Literature: A Critical Issues Approach stwierdziła, że wielokulturowa literatura dziecięca czerpie z doświadczeń społecznych i kulturowych takich grup, które wcześniej były niedoreprezentowane, a jej celem jest ukazanie istotności tych doświadczeń, wynikających nie tylko z pochodzenia etnicznego, lecz także z różnic płci, tożsamości psychoseksualnej, klasy, wieku, statusu ekonomicznego, (nie)pełnosprawności itd. Wcześniej, w roku 2009, Maria José Botelho i Masha Kabakov Rudman w pracy Critical Multicultural Analysis of Children’s Literature: Mirrors, Windows, and Doors sygnalizowały, iż kategoria „rasy” nie może być rozpatrywana w oderwaniu od relacji władzy wynikających z nierówności klasowych i płciowych, ponieważ wszelka różnica kulturowa jest konstruktem historycznym i socjopolitycznym.
Macarena García-González w monografii Origin Narratives: The Stories We Tell Children About Immigration and International Adoptions (2017) słusznie zauważyła, że narracje nie tylko odzwierciedlają określone ideologie, lecz także same je stanowią. Dlatego uznaliśmy, że wnikliwe badanie strategii stosowanych przez twórców i twórczynie tekstów kultury dziecięcej i młodzieżowej jest niezwykle istotne. Na łamach niniejszego, a także kolejnego numeru Dzieciństwa. Literatury i Kultury (2022, t. 4, nr 2 – wskutek dużego zainteresowania i liczby przyjętych zgłoszeń podzieliliśmy to wydanie na dwie części) prezentujemy zatem artykuły poruszające problematykę wielokulturowych społeczności, międzykulturowych relacji oraz inkluzywności, jak również dyskryminacji i wykluczenia.
