Towarzystwo Naukowe Warszawskie zaprasza na spotkanie z cyklu „Debaty nie tylko polonistyczne” pt.
„Kanony literackie wobec wyzwań współczesnej kultury”, które odbędzie się 12.03.25, godz. 16.30-19.30 w Pałacu Staszica (ul. Nowy Świat) w sali 006.
Moderatorzy:
Prof.dr hab. Wojciech Dudzik (UW)
Prof.dr hab. Ewa Paczoska (UW)
Paneliści:
Prof.dr hab. Krzysztof Biedrzycki (UJ)
Prof.dr hab. Michał Kuziak (UW)
Prof.dr hab. Marek Łaziński (UW)
Prof.dr hab. Żaneta Nalewajk (UW)
Dr Piotr Sadzik (UW)
Prof.dr hab. Bartłomiej Szleszyński (IBL PAN)
Długość wystąpień panelistów – 10 min., resztę czasu przewidujemy na dyskusję.
Kultura dziś – jej formy i kierunki ewolucji – to obszar ciągłych dynamicznych zmian dokonujących się na skalę nieznaną chyba poprzednim pokoleniom. Wpływ mediów elektronicznych oraz portali społecznościowych na kształtowanie się praktyk i gustów w obszarze kultury prowadzi do sytuacji, które nie sprzyjają funkcjonalności samego pojęcia „kanonu”. Wyklucza je właściwie jako sprawcze narzędzie opisu cała kultura internetu, opierająca się, z jednej strony, na kulturowej „wszystkożerności” (to pojęcie często używane przez antropologów) i równoznaczności wszystkich tekstów kultury, a z drugiej – na rozwoju kulturowych praktyk niszowych. Ważne jest tu także rosnące znaczenie kultury (i literatury) popularnej, której nie da się już opisywać przy pomocy konwencjonalnych twardych hierarchii „wysokiego” i „niskiego”. Dzisiejsza humanistyka, uczulając na kulturę podmiotów społecznie słabych czy marginalizowanych, musi opatrywać klasyczne pojęcie „kanonu” różnymi zstrzeżeniami i dopowiedzeniami. Globalizacja zaś stawia pytania o kanon w jeszcze odmiennych kontekstach – także politycznych czy ekonomicznych.
Pytania o kanon literacki powracają wciąż przy okazji dyskusji o programach
szkolnych czy akademickim nauczaniu literatury, historii oraz języka polskiego. Pojawiają się także w programach polityków i inspirowanych przez nich publicznych debatach. Te dwie sytuacje kulturowego „obowiązku”- pedagogiczna i polityczna – oddalają jednak pojęcie kanonu od pytań i dylematów dzisiejszych uczestników kultury. Żeby go do nich przybliżyć – na pewno trzeba mówić o wielu kanonach, traktując je jako zbiór otwarty.
Z tych wstępnych rozpoznań wynikają główne pytania naszej debaty:
– jak mówić o kanonach literackich dziś?
– jaką funkcję pełnią kanony we współczesnej kulturze? Czy stabilizują jakieś „status quo”, czy otwierają na to, co nowe?
– jak wykorzystywać dzisiejsze konstelacje kanonów do stymulowania potrzeb kulturowych?
– co zrobić z kanonami literackimi w nauczaniu? co robić z literaturą popularną?
– kanony i modele lektury
– historia literatury i kanony.
