Konferencja „Po transformacji? Literackie idiomy procesów i zjawisk rzeczywistości III RP”

Pracownia  Antropologicznych Problemów Literatury Wydziału Polonistyki UW zaprasza na konferencję naukową „Po transformacji? Literackie idiomy procesów i zjawisk rzeczywistości III RP”, która odbędzie się 25-26 maja 2020 roku  w sali im. J. Brudzińskiego w Pałacu Kazimierzowskim UW.

Od powstania III Rzeczpospolitej minęło ponad trzydzieści lat. Pierwsza dekada jej istnienia to czas wieloimiennych, najbardziej widocznych zmian transformacyjnych, na drugą przypadło budowanie przestrzeni głównych stronnictw politycznych uwodzących obywateli swoimi wizjami skoku cywilizacyjnego, kształtu tożsamości zbiorowej i zestawów wartości odpowiadających XXI wiekowi w wersji polskiej. Zjawiskom tym towarzyszy upowszechnienie wpływów globalnej nowoczesności, której istotnym elementem stała się komunikacja internetowa. Zaś trzecia dekada suwerenności RP stanowi z wielu względów wyjątkowe dziesięciolecie. Warto sobie uświadomić, że od końca XVIII wieku Polacy nie mieli okazji doświadczyć trzeciej dziesiątki lat wolności, więc też nie ma ona w przeszłości odpowiednika, z którym można by ją porównać.

Rzeczywistość III Rzeczpospolitej skłania do zadawania jej pytań; podejmowania prób problematyzacji zjawisk oraz procesów, które się na nią składają. Jedno z pierwszych dotyczy zagadnienia transformacji ustrojowo-cywilizacyjnej, z jej procesualnością i cezurami/„etapami” (do 1999 roku, do 2004 roku? Później?)[1], jak również okresu „po transformacji”, jeśli uznać ją za zakończoną.

Znaki szczególne transformacji to nie tylko cezury, ale także idiomy jej literackiego dyskursu. Toposy, obrazy, sposoby kreacji bohatera tworzą wyraziste reprezentacje często trudno zauważalnych, bo rozciągniętych w czasie procesów. Przekształcenia figur literackich mogą stanowić istotny wyznacznik wewnętrznych granic wielkiej (czy aż tak) zmiany. Proponujemy poszukiwanie nowych idiomów transformacji oraz weryfikację tych, które stały się już ikoniczne[2]. Próbę odpowiedzi na pytanie, czy literatura jako mimesis procesu  zdolna jest ukazywać społeczne przeobrażenia, szczególnie te, które nie zostały jeszcze nazwane.

Możemy również zaryzykować wejście w niepomyślane rzeczywistości – niezapisane w literaturze naszych czasów. Zastanowić się nad tym, jakich tematów nie chciały ukazywać transformacyjne i potransformacyjne: proza, poezja, dramat. Jakie lęki, ambicje, wyzwania, oglądy rzeczywistości nie znalazły tekstowych reprezentacji i dlaczego?

Refleksja, którą proponujemy, rozwijałaby się więc w trzech polach tematycznych:

1. Transformacja. Próba syntezy i weryfikacja. Literackie idiomy, procesy decydujące o tym, żew okresie zapoczątkowanym rokiem 1989 da się wyodrębnić cezury problemowe;
2. Po transformacji. Próba opisu czasu rządzącego się nowymi regułami, rodzącego nowe zjawiska i problemy.Refleksja nad możliwościami dyskursywizacji procesu przejścia okresu transformacji w okres po/(post)transformacyjny.Odpowiedź na pytanie, czy wiązki po/(post)transformacyjnych zagadnień już wytworzyły własne środki wyrazu, „poetyki”, sposoby narratywizacji, nazywania tego, co wydaje się przezroczyste lub nie posiada własnego słownika;
3. Niepomyślane transformacji. Introspekcje, oglądy.Wskazanie opowieści, które dotykają źle widocznych, a newralgicznych ogniw procesów zachodzących w rzeczywistości lub… sygnalizujących treści nieprzepracowane, nadal szukające własnego głosu.

Opłata konferencyjna, pokrywająca koszty organizacyjne oraz stanowiąca zaczątek funduszu na publikację książkową, wynosi 400 zł.Organizatorzy zapewniają rezerwację miejsc noclegowych w hotelu UW.

Serdecznie zapraszamy
prof. dr hab. Hanna Gosk
dr Łukasz Pawłowski

Pracownia   Antropologicznych Problemów Literatury Wydziału Polonistyki UW

[1]Może pytanie o cezury stanie się początkiem także historycznoliterackiej refleksji nad transformacją. Czy ostatnie trzydzieści lat (dłużej?)  warto dziś periodyzować inaczej niż czyniono to do tej pory?  Czy utrwalone w opisach literatury po roku 1989 zjawiska uznawane za przełomowe albo istotne strefy przejścia (na przykład powrót Centrali czy wielkich narracji) należy poddać weryfikacji? A może domagają się one nowych argumentów motywujących ich zasadność? Jakie kryteria decydują współcześnie o powstawaniu cezur okresu transformacji?

[2]Czy nadal i czy tylko wyobrażeniem pierwszej fazy transformacji jest bazar na Stadionie Dziesięciolecia i popegeerowska Arizona? Czy inteligencja na pewno skapitulowała  po 1989 roku?

Zainteresowanych udziałem w spotkaniu prosimy o przesyłanie zgłoszeń na adres: h.gosk@uw.edu.pl  lub  pawlowskilukasz2@wp.pl do 31 grudnia 2019.

FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY

prof. dr hab. Hanna Gosk – h.gosk@uw.edu.pl

dr Łukasz Pawłowski  – pawlowskilukasz2@wp.pl