Dąbrowski Mieczysław

Zainteresowania naukowe

Zajmuje mnie historia literatury i kultury polskiej w kontekście europejskim, moje prace koncentrują się wokół takich kategorii, jak: wielokulturowość, tożsamość kulturowa, inność, obcość, e-/migracyjność (w 2001 roku wydałem książkę pt. Swój/Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej, która dotykała tych zagadnień,  ostatnio Tekst międzykulturowy. O przemianach literatury emigracyjnej), postkolonializm, tradycja żydowska w Polsce, dekadentyzm, awangarda, modernizm literacki i postmodernizm (por. książkę pt. Postmodernizm: myśl i tekst; Literatura i konteksty. Rzeczy teoretyczne). Problematyka ta była tematem wielu inicjowanych przeze mnie i (współ)redagowanych prac zbiorowych oraz artykułów naukowych, publikowanych w wydawnictwach zbiorowych w kraju, a także za granicą. Moje prace były publikowane po angielsku, niemiecku, francusku, serbsku, chorwacku, czesku, ukraińsku, rumuńsku, bułgarsku, a także w zbiorowych ogłaszanych na Węgrzech, na Białorusi, we Włoszech, Austrii, Bułgarii, Holandii, Belgii, Chinach.

Książki

M. Dąbrowski, Stanisław Piętak. Studium historycznoliterackie, Warszawa 1977;

M. Dąbrowski, Tadeusz Breza, Warszawa 1982;

M. Dąbrowski, „Nierzeczywista rzeczywistość”. Twórczość Andrzeja Kuśniewicza na tle epoki, Warszawa 1987 (wyd. II z podtytułem O twórczości Andrzeja Kuśniewicza,Warszawa 2004);

M. Dąbrowski, Polska awangarda prozatorska, Warszawa 1995;

M. Dąbrowski, Dekadentyzm współczesny. Główne idee, motywy i postawy modernistyczne w polskiej i niemieckojęzycznej literaturze XX wieku,Izabelin 1996 (grant Central European University);

M. Dąbrowski, Literatura polska 1945-1995. Główne zjawiska, Warszawa 1997;

M. Dąbrowski,Postmodernizm – myśl i tekst, Kraków 2000;

M. Dąbrowski,Swój/Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej, Izabelin 2001;

M. Dąbrowski,Projekt krytyki etycznej, Kraków 2005;

M. Dąbrowski, Komparatystyka dyskursu / Dyskurs komparatystyki, Warszawa 2009;

M. Dąbrowski, Literatura i konteksty. Rzeczy teoretyczne, Warszawa 2011;

M. Dąbrowski, Dwa wątki,Warszawa 2015;

M. Dąbrowski, Tekst międzykulturowy. O przemianach literatury emigracyjnej, Warszawa 2016;

M. Dąbrowski, Tylko seks? Antropologia erotyzmu od Sade’a do Houellebecqa, Warszawa 2018.

Książki pod redakcją

Modernistyczne źródła dwudziestowieczności, red. M. Dąbrowski i A.Z. Makowiecki, Warszawa 2003;

Dwudziestowieczność, red. M. Dąbrowski i T. Wójcik, Warszawa 2004;

Czytane na nowo, tom I (Literatura polska), wstęp M. Dąbrowski, red. M. Dąbrowski, H. Gosk, Warszawa 2004;

Drohobycz wielokulturowy, red. M. Dąbrowski i W. Meniok, Warszawa 2005 (tom dwujęzyczny, polsko-ukraiński);

Czytane na nowo, tom II (Literatura obca), red. M. Dąbrowski i M. Kliszcz, Warszawa 2006;

Mniejszości,red. M. Dąbrowski, Warszawa 2005;

Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia, red. M. Dąbrowski i A. Molisak, Warszawa 2006;

Lektury inności.Antologia, red. M. Dąbrowski i R. Pruszczyński, Warszawa 2007;

Lektury płci. Polskie (kon)teksty, red. M. Dąbrowski, Warszawa 2008;

Komparatystyka dla humanistów. Podręcznik akademicki, red. M. Dąbrowski, Warszawa 2011.

Redakcja serii

Publikacje Pracowni Badań Kultury Literackiej Mniejszości kierowanej przez prof. Mieczysława Dąbrowskiego, wydawca: Dom Wydawniczy „Elipsa”

Drohobycz wielokulturowy, red. M. Dąbrowski i W. Meniok, Warszawa 2005;

Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia, red. M. Dąbrowski i A. Molisak, Warszawa 2006;

Lektury inności.Antologia, red. M. Dąbrowski i R. Pruszczyński, Warszawa 2007;

Lektury płci. Polskie (kon)teksty, red. M. Dąbrowski, Warszawa 2008;

Żydowski Polak, polski Źyd. Problem tożsamości w literaturze polsko-żydowskiej, red. A. Molisak, Z. Kołodziejska, Warszawa 2011;

M. Dąbrowski, Dwa wątki, Warszawa 2015

Edycje

S. Piętak, Pisma. Utwory prozatorskie, t. III-V, opracowanie i przedmowa M. Dąbrowski,Warszawa 1988.

Przekłady

Hugo von Hofmannsthal, Gabriele D’Annunzio, tłum. i oprac. M. Dąbrowski, (w): Problemy literatury i kultury modernizmu w Europie Środkowo-Wschodniej (1867-1918), t. 3, Wspólnota pytań. Antologia  red. naukowa E. Paczoska, I. Poniatowska, M. Chmurski, Warszawa 2017, s. 177-183.

Wybrane artykuły

Publikacje w językach obcych:

-„Kulturelle und literarische Räume doppelter Emigration (Frankreich – Lateinamerika): Andrzej Bobkowski und Gustav Regler“, w:  Exklusion. Chronotopoi der Ausgrenzung in der russischen und polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts, hrsg. von W. S. Kissel und F. Thun-Hohenstein, München 2006, s. 139-180;

– “Fellow Countryman  or/and Aliens. The Jews in Polish Culture and Literature”, w: Multiculturalism at the Start of the 21^stCentury. The British-Polish Experience Australian Theory and Practice. Ed. by K. Kujawińska-Courtney and M. A. Łukowska,  Łódź 2007, s. 227 – 240;

– Die anthropologische Differenz von ‘eigen’ und ‘fremd’ und die Literatur. Anhand polnischer und deutscher Beispiele,„Zeitschrift für Slavische Philologie“, nr 2 (65) 2007/2008;

 – “Aesthetics of Melancholy in Bruno Schulz’s Writing”, w: (Un)masking Bruno Schulz. New Combinations, Further Fragmentations, Ultimate Reintegrations, ed. by D. de Bruyn and K. van Heuckelom, Amsterdam, New York, NY 2009 , s. 307 – 325;

– „Eine Geographie der Kulturen: Stasiuks Landkarte“, „Analele Universitato Bucuresti”, 2009 (LVIII), s. 109 – 121;

– Dwa teksty w języku rumuńskim w tomie Studii de imagologie Polona, coord. C. Geambasu, Bucuresti 2010, (Dyskurs interetniczny w Ziemi obiecanejW.S. Reymonta, tłum. C. Godun, s. 171 – 195 i Gdańsk albo Danzig: Grass – Chwin – Huelle, tłum. C. Godun, s. 196 – 229);

– “Nationalism in Contemporary (Post-Solidarity) Emigrant Literature”, w: Polish and Hebrew Literature and National Identity, ed. by A. Molisak and S. Ronen, Warszawa 2010, s. 261 – 274;

– “Facing the Stereotypes of Polishness and Germanness: Rudnicki and Others”, in: Contemporary polish Migrant Culture and Literature in Germany, Ireland, and the UK,eds J. Rostek, D. Uffelmann, Frankfurt am Main, 2011, s. 81-101;

– „Miłosz i Canetti – (auto)biografia jako tekst kultury” przeł. na bułgarski R. Petrowa pt. Miłosz i Kaneti – (awto)biografijata kato kulturentekstw:  „Literaturni Balkani”, nr 21/2011, s. 25 – 44;

– Milosz şi Magris – paralelă mitologică, przeł. C. Geambasu,  „Observator Cultura. Supliment”, s. VI-VII (Bukareszt);

– „Diskurs jak predmiet komparatiwistiki”, (w): Zahid-Shid: osnowni tendencii rozwitku suczasnogo poriwnialnogo literaturoznawstwa. Antołogija, Donieck 2012, s. 146 – 159; 

– „Swoji ili/i tuđi. Jevreji u poljskoj kulturi” , w: Slika drugog u balkalnskim i srednioewropskim knizewnostima, red. M. Maticki, Institut za knijzewnost i umietnost, Beograd/Belgrad 2006, s. 105-115;

–  „Modernizm i postmodernizm. Protiv, pored ili zajedno?” W: OS lamnigu – drugi. Zbornik izbranich radova triju saziva međunarodnog znanstvenog skupa Modernitet druge polovice stoljeća, Ivan Slamnig –Boro Pavlović, postmodernitet,pod red. G. Rema i B. Zielińskiego, Osijek/Poznań 2006, ss. 11-33;

– „Opozycja „metropolia – prowincja” w literaturze polskiej XX wieku. Kilka aspektów”, w: Metropole – Provinz. Urbabnitaet und Ruralitaet in den slavischen Sprachen, Literaturen und Kulturen, Hrsg. von T.  Bruns und G. Ressel, Frankfurt am Main 2008, s. 37-43;

– „Fantazmat żydowski w polskiej literaturze powojennej”, w: Slavonic Literatures within the World Context, 7th International Conference,  Minsk, 2007, t. 1, s. 317-325;

–  „Своййчужд. Къдe смение?” W: ВБПРЕЌИРАЗЛИЧИЯТА, red. N. Aretov, Sofia 2008, s.  13-28;

– „Fantazmatyka Kuśniewicza”, w: Między Galicją, Wiedniem i Europą. Aspekty twórczości literackiej Andrzeja Kuśniewicza, pod red. A. Woldana, Wiedeń 2008, s. 43 – 60;

– Miłosz i Magris –paralela mitologiczna. Miłoszas ir Magris – mitologiné paralelé, w: W kręgu idei Miłoszowskich. Studia nad życiem i twórczością Czesława Miłosza,pod red. T. Daleckiej i M. Dawlewicza, Vilnius 2011, s. 34 – 45;

–  „Poetologiczne i semantyczne aspekty „reguły NIE” w poezji Ewy Lipskiej (na materiale Piątego zbioru wierszy)”, w: Pogłosy. Aspekty twórczości Ewy Lipskiej, pod red. A. Woldana, Wiedeń 2011, s. 27 – 37.

Rozdziały w monografiach zbiorowych polskich oraz wybrane artykuły:

– „Śmierć (nie)wyrażona. Poetyckie przykłady dyskursywizacji odejścia”, w: Intymność wyrażona, pod red. M. Kisiela i M. Tramera, Katowice 2006, s. 204-221;

– „Ponowoczesna melancholia. Modelowanie rozumienia”, w: Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych. III Kongres Polonistyki Zagranicznej, Poznań 8-11 czerwca 2006 roku. Praca zbiorowa pod red. M. Czermińskiej, K. Meller, P. Flicińskiego, Poznań 2007, s. 19-32;

– „Etyczny wygłos interpretacji. Rozumienie, warunki, sens”  w: Filozofia i estetyka interpretacji, pod red. A. Szahaja i  A. Koli, Kraków 2007, s. 221-233;

– „Estetyka współczesnej melancholii”, w:Narracje po końcu (wielkich) narracji. Kolekcje, obiekty, symulakra…red. H. Gosk i A. Zieniewicz, Warszawa 2007, s. 203 – 218;

– „Dialogi Różewicza. Inter- i intratekstualne gesty poety w późnych tekstach”, w:  Dialog miedzykulturowy w (o) literaturze polskiej,  pod red. M. Skwary, K. Krasoń i J. Kazimierskiego, Szczecin 2008, s. 169 – 182;

– „Kulturowa geografia Stasiuka”, w: Słowa i metody. Księga dedykowana profesorowi Jerzemu Święchowi, pod red. A. Kochańczyk, A. Niewiadomskiego i B. Wróblewskiego, Lublin 2009, s. 295 – 302;

–  „Estetyka melancholii w prozie Schulza”, w: Dwudziestolecie 1918-1939. Odkrycia, fascynacje, zaprzeczenia,red. A. S. Kowalczyk, T. Wójcik, A. Zieniewicz, Warszawa 2010, s. 55 – 72;

– „Melancholijne dialogi Różewicza”, w: Dramatyczność i dialogowość w kulturze,red.  A. Krajewska, D. Ulicka, P. Dobrowolski,  Poznań 2010, s. 316 – 327;

– „Dyskurs jako przedmiot komparatystyki”, w: Komparatystyka dzisiaj, t. 1. Problemy teoretyczne, red. E. Kasperski, E. Szczęsna, Kraków 2010, s. 114-126;

– „Późna mowa wojenna: Białoszewski, Wojdowski, Odojewski”, w:Wojna i postpamięć,pod red. Z. Majchrowskiego i W. Owczarskiego, Gdańsk 2011, s. 327-341;

– „Rody polsko-żydowskie: dyskursywizacja tożsamości”, w: Żydowski Polak, polski Żyd, red. A. Molisak i Z. Kołodziejska, Warszawa 2011, s. 186 –198;

–Wstęp (s. 7 – 15) i rozdz. pt. Komparatystyka kulturowa(s. 211 – 288) w podręczniku akademickim pt. Komparatystyka kulturowa, red. naukowa M. Dąbrowski, Warszawa 2011;

– Emigrantenliteratur der 1980er Jahre.Die amerikanische Perspektive: Głowacki und andere, w: Polnische Literatur in Bewegung. Die Exilwelle der 1980er Jahre, D. Henseler,  R. Makarska (Hg.),  Bielefeld 2013, s. 177 – 191;

– PisarzeTriestu, w: Przestrzenne kody tekstów i narracyjne kody przestrzeni, red. B. Zieliński, Poznań 2013, s. 193-208;

– Wokół romantycznego paradygmatu: Pierścionek z końskiego włosiaA. Ścibora-Rylskiego i Pierścionek z orłem w koronieA. Wajdy, (w): Omagiu profesorului Constantin Geambasu la 65 de ani, red. A. Olteanu, Bucuresti 2013, s. 68-79;

– Tekst Triestu, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo”, nr 3(6), Warszawa 2013, s. 13-28;

– Literatura emigracyjna lat osiemdziesiątych. Perspektywa amerykańska: Głowacki i inni, (w): Poetyka emigracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku. Pod red. P. Czaplińskiego, R. Makarskiej i  M. Tomczok, Katowice 2013, s. 288- 304;

– Międzytekst. Literatura między kulturami narodowymi, „Porównania” nr 13 (2013), s. 93-105;

 – Dwa przypadki kulturowego przekładu Owidiusza: Juliusz Bocheński, Nazo poeta i Christoph Ransmayr, Die letzte Welt,„Rocznik Komparatystyczny”, nr 5 (2014), s. 85 – 104; 

– Wilk w Rosji. Subaltern? W imperium? (Polemika z konceptem „postzależności”),„Porównania” 15 (2014), s. 105 – 120;

– Józef Roth i Robert Musil  w obliczu Wielkiej Wojny. Ironia i nostalgia, (w): Przed i po. Wielka Wojna w literaturach Europy Środkowej i Wschodniej,  red. H. Gosk i E. Paczoska, Warszawa 2015, s. 11 – 23;

– Zwischen öffentlichem Diskurs und Methodologie. Das polnische Selbstverständniss im Umbau,„Die Welt der Slaven. Internationale Halbjahresschrift fur Slavistik”, Jahrgang 61 (2016), Heft 1, s. 106 – 123;  Wiesbaden

– Żydowski barbarzyńca w polskim Edenie,  „Romanoslavica”, nr 50 z. 1, 2014, s. 21-36;

– Współczesna literatura emigracyjna/migracyjna: rewizja pojęć analitycznych, „Rocznik Komparatystyczny – Comparative Yearbook” nr 6 (2015), s. 395-413;

– Proza migracyjna: źródła i znaczenie, „Teksty Drugie” 2016, nr 3, s. 288-307;

– Petite histoire de la réception de Proust en Pologne, tłum. Lydia Waleryszak, (w): A la recherche de la Recherche. Les notes de Joseph Czapski sur Proust au camp de Griazowietz, 1940-1941. Józef Czapskis Notate zu Proust  im Gefangenenlager Grjazovec, 1940-1941. Sous la direction de S. Mainberger & N. Stewart, Lausanne 2016, s. 89-104; 

– Proust in Polen: eine kleine Geschichte seiner Rezeption, (w): A la recherche de la Recherche. Les notes de Joseph Czapski sur Proust au camp de Griazowietz, 1940-1941. Józef Czapskis  Notate zu Proust  im Gefangenenlager Grjazovec, 1940-1941. Sous la direction de S. Mainberger & N. Stewart, Lausanne 2016, s. 105 – 121;

– (Naj)nowsza polska literatura e-/migracyjna (wybrane przykłady), w:  Chińsko-Polska wymiana literacka nowego wieku: przegląd i perspektywy, red. Zhao Gang, Pekin 2016, s. 105-124;

– Der interkulturelle Text. Die Morphologie und die Philosophie, tłum. K. Miller, (w): Migrantenliteratur im Wandel. Junge Prosa mit (nicht nur) polnischen Wurzeln in Deutschland und Europa. Literatura migracyjna w procesie. Młoda proza (nie tylko) polskiego pochodzenia w Niemczech i w Europie, red. B. Helbig-Mischewski i M. Zduniak-Wiktorowicz,  Leipzig 2016, s. 59-73;

– Tekst międzykulturowy. Morfologia i filozofia, (w): Migrantenliteratur im Wandel. Junge Prosa mit (nicht nur) polnischen Wurzeln in Deutschland und Europa. Litertura migracyjna w procesie. Młoda proza (nie tylko) polskiego pochodzenia w Niemczech i w Europie, red. B. Helbig-Mischewski i M. Zduniak-Wiktorowicz,  Leipzig 2016, s. 75-88;

– Danziger/Gdansker Literatur postkolonial? Ethnien in grossen Geschichte / Gdańsk Literature Postcolonially? Ethnic Groups in the Big History, „Germanoslavica”. Zeitschrift fur germano-slawische Studien, 2017 (28), nr 1-2, s. 123-139;

– Dyskurs macierzyzny rozdwojony.  Językowa ojczyzna Pankowskiego, (w):  Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra, red. E. Szczęsna, P. Kubiński, M. Leszczyński, Kraków 2017, s. 79 – 92;

– Kulturowy tekst Triestu, (w): Problemy literatury i kultury modernizmu w Europie Środkowo-Wschodniej (1867-1918), t. 1. Teksty doświadczenia, red. naukowa E. Paczoska, I. Poniatowska, M. Chmurski, Warszawa 2017, s. 63-81;

– Literatura Wiednia anno1900, (w):  Problemy literatury i kultury modernizmu w Europie Środkowo-Wschodniej (1867-1918), t. 2, Doświadczenia tekstu, red. naukowa E. Paczoska, I. Poniatowska, M. Chmurski, Warszawa 2017, s. 67-82;

– Między obrazem publicznym a intymnym. Projekt poszerzenia imagologii na przykładzie twórczości Katarzyny Kozyry i Ewy Kuryluk,„Porównania” 20 (2017), s. 25-38.

Zakład

Zakład Komparatystyki ( od 1.02.2018 r. profesor emeritius)

Funkcje

Kierownik Zakładu Literatury XX wieku (2001-2007)

Dyrektor Instytutu Literatury Polskiej UW (2007-2012)